در سال گذشته، همه فولادسازان ازجمله فولاد مبارکه و سایر شرکت‌های زیرمجموعه در حوزه انرژی با محدودیت بیشتری نسبت به سال‌های قبل مواجه بودند. با ‌وجود این، تجربه سال‌های پیش در ذخیره‌سازی مواد اولیه، انجام و مدیریت تعمیرات اساسی و آماده‌سازی خطوط تولید در دوره‌های محدودیت مصرف انرژی و با همت کارکنان در قسمت‌های مختلف، علاوه بر ثبت رکوردهای جدید، برای نخستین بار از میزان ۷٫۲ میلیون تن که ظرفیت اسمی فولاد مبارکه در تولید تختال است، عبور کردیم. همچنین در فولاد سبا با رکورد ۱٫۴۹ میلیون تن تختال، مجموع تولید فولاد مبارکه و سبا از ۸٫۷ میلیون تن فراتر رفت و با رشد ۱۰٫۳ درصدی تولید نسبت به سال قبل، سال ۱۴۰۱ را به پایان رساندیم. همچنین در کنار رکوردهای مذکور، در تولید گندله رشد ۳٫۸ درصدی و در تولید آهن اسفنجی رشد ۱۰٫۳ درصدی و در تولید کلاف گرم رشد ۷٫۱ درصدی را شاهد بودیم.

شرکت فولاد مبارکه برای پایداری در مبحث آب، پیش‌تر عملیاتی را آغاز کرده بود و در ادامه این اقدامات، با جمع‌آوری پساب‌های شهری از ۹ شهر و تصفیه و به گردش درآوردن آن‌ها در سیکل تولید، به موفقیت‌های ارزنده‌ای دست‌ یافت. در زمینه برق و گاز، از سال گذشته پروژه بلندمدت انرژی الکتریکی آغاز شد. همچنین نیروگاه سیکل ترکیبی در حال احداث است و پیش‌بینی می‌شود خرداد امسال بتوانیم از این نیروگاه، برق بگیریم و خطوط تولید شرکت را پشتیبانی کنیم.

عملیات کلنگ‌زنی نیروگاه خورشیدی نیز در سال ۱۴۰۱ انجام شد و پیش‌بینی می‌شود امسال فاز اول آن مورد بهره‌برداری قرار گیرد. احداث این نیروگاه خورشیدی از این نظر بسیار حائز اهمیت است که فولاد مبارکه در مسیر تأمین انرژی پاک، بهبود فرایندهای زیست‌محیطی، تولید فولاد سبز و پایداری تولید گام برداشته است، زیرا برند فولاد مبارکه به‌عنوان یکی از تولیدکنندگان برتر فولاد نیاز داشت که انرژی پاک را در مجموعه خود داشته باشد.

توسعه و افزایش توان حمل‌ونقل شرکت یکی دیگر از اقدامات شرکت در سال قبل بود، زیرا برای ورود مواد اولیه و خروج محصولات به زیرساخت‌های قوی‌تری در حوزه حمل‌ونقل نیاز داریم. در حال حاضر، حدود ۱۷ میلیون تن مواد اولیه، کمک‌ذوب و مواد مصرفی وارد فولاد مبارکه می‌شود و درنهایت ۷٫۲ میلیون تن فولاد خام و انواع محصولات فولادی از شرکت و ۱۰ میلیون تن از گروه خارج می‌شود. در این خصوص برای کاهش هزینه‌ها و دست‌یابی به تولید بیشتر به توسعه ریلی و افزایش ظرفیت حمل نیاز داریم. برای حمایت از زیرساخت‌های حمل‌ونقل، قرارداد خرید ۵۰ واگن بسته شد. بیست‌وسومین واگن را اواخر سال گذشته تحویل گرفتیم و سعی داریم تا پایان سال ۱۴۰۲ تمامی واگن‌های خریداری‌شده را در راستای تسهیل حمل‌ونقل به مجموعه وارد کنیم.

تمرکز فولاد مبارکه در سال ۱۴۰۲ بر تولید فولادهای کیفی و خاص است

وی افزود: شعار امسال «مهار تورم و رشد تولید» است که نشان می‌دهد همچنان سیاست‌های کلان کشور متمرکز بر تولید است. تولید به‌منزله راه برون‌رفت از مشکلات کشور است و قطعاً با افزایش هدفمند و برنامه‌ریزی تولید، می‌توان شرایط اقتصادی کشور را بهبود بخشید و به مهار تورم تا حد زیادی کمک کرد.

در گروه فولاد مبارکه برای سال ۱۴۰۲ عبور از ۷٫۵ میلیون تن تختال هدف‌گذاری شده است. البته سایر رقبا نیز خود را برای حضور قدرتمندتر آماده کرده‌اند؛ بااین‌حال سعی کرده‌ایم بامطالعه بازار و با حفظ میزان و تناژ تولید، برای تولید فولادهای کیفی و خاص نیز برنامه‌ریزی‌های بهتری داشته باشیم. نکته قابل‌توجه این است که در زمان تصمیم‌گیری برای توجه بیشتر به به کیفیت، هنوز به رکورد ۷٫۲ میلیون تن در فولاد مبارکه و ۱۰٫۲ میلیون تن گروه هلدینگ نرسیده بودیم و این سبب شده بود همچنان تولیدمحور باقی بمانیم، اما امروز کیفیت برای ما اهمیت بیشتری دارد؛ به‌ویژه اینکه در حوزه تولیدات دانش‌بنیان، از چند سال قبل، سرمایه‌گذاری و اقدامات خوبی در شرکت به ‌عمل‌ آمده است. در این راستا، چند پروژه در نواحی تولیدی انجام شد که جنس آن دانش‌بنیان بود، با این تفاوت که این پروژه‌ها توسط کارشناسان خود فولاد مبارکه مدیریت شد، نه با وابستگی به شرکت‌های دانش‌بنیان.

یکی از مهم‌ترین دستاوردهای فولاد مبارکه در زمینه تولید محصولات جدید، تولید ورق فولاد الکتریکی و فولاد زنگ‌نزن در دو نوع مطرح ۴۰۹ و ۳۰۴ بود که طراحی متالورژیکی، طراحی هیدرولیکی، طراحی مکانیک، برق و اتوماسیون خاصی داشت و اجرای آن به‌طور کامل به دست همکاران و بدون حضور کارشناسان خارجی انجام شد. در این فرایند، شرکت‌های دانش‌بنیان را برای تولید فولاد زنگ نزن فراخواندیم؛ به این صورت که قالب را خودمان طراحی کردیم و مرحله ساخت را به دانش‌بنیان‌ها سپردیم. موضوع بعدی پشتیبانی از خطوط تولید و پایداری تولید بود که در مورد اول تا سال گذشته کار مهمی انجام نگرفته بود و در زمان محدودیت‌های برق و گاز، چاره‌ای جز متوقف کردن خطوط تولید نداشتیم؛ اما در سال ۱۴۰۲ تکمیل فرایندها و انجام اقدامات لازم جهت رسیدن به تولید انبوه هدف‌گذاری شده است.

فولاد مبارکه سال‌هاست گریدهای تجاری را تولید کرده؛ اما با توجه به اینکه رقبای جدیدی در حال ورود به این عرصه هستند، لازم است از این سطح بالاتر رویم. معتقدیم اگر همچنان به تولید محصول تجاری ادامه دهیم، نمی‌توانیم بازار و روند سودآوری شرکت را حفظ کنیم؛ بنابراین لازم است تولید محصولات ویژه باارزش افزوده بیشتر را با قوت دنبال کنیم.

کشور ما به فولادهای خاص نیاز روزافزون دارد. در حال حاضر بسیاری از این محصولات، از طریق واردات تأمین می‌شود و باید چنین محصولاتی تولید کنیم تا صنایع پایین‌دست آن را جذب کنند. حتی ممکن است در ابتدای کار، سفارش‌ها شبیه سال‌های ابتدایی تأسیس شرکت فولاد مبارکه باشد که ظرفیت کشور به ۲٫۴ میلیون تن هم نمی‌رسید و بازار مناسبی وجود نداشته باشد. نباید فراموش کنیم که امروز اگر محصولات فولاد مبارکه یک ماه در بورس عرضه نشود، شاهد التهاب شدید بازار خواهیم بود.

طبیعتاً فولاد زنگ‌نزن که سال ۱۴۰۱ تولید کردیم برای ما بسیار جذاب بود؛ چراکه فرمول ساخت آن در دست چند شرکت محدود است؛ اما در همین شرایط کارکنان توانستند این محصول را بدون عیب تولید کنند.

در آینده نزدیک ورق جدید دوفازی فولاد سبا را به صنایع خودروسازی کشور عرضه خواهیم کرد. همچنین در زمینه محصولات پوشش‌دار که مطالبه اغلب مصرف‌کنندگان است ورود کرده‌ایم و تا دو سال دیگر نیاز بازار را تأمین می‌کنیم.

تولید سایر محصولات موردنیاز صنایع خودروسازی و لوازم‌خانگی و سایر صنایع پایین‌دست

سلیمی در خصوص تولید محصولات مورد نیاز صنایع پایین‌دست گفت: بررسی‌های تقاضای بازار و نیز جلسات تخصصی برگزارشده با خودروسازان داخلی و همچنین ارزیابی روند مصرف جهانی خودروسازان نشان می‌دهد که در دهه آینده عمده نیاز خودروسازان معطوف به گریدهای فولادی پراستحکام پیشرفته (advanced high-strength steels) سرد نوردیده و گرم نوردیده و فولادهای فوق‌کششی خواهد بود. این محصولات به‌صورت پوشش‌دار و بدون پوشش موردنیاز خواهد بود. به‌علاوه، جهت مصارف مرتبط با بدنه نمایان خودرو، کیفیت‌های MB و MC موردنیاز صنایع خودروسازی کشور خواهد بود که برای آن برنامه‌ریزی جامعی صورت گرفته است.

در سایر حوزه‌ها مطالعات در زمینه محصولات موردنیاز، به شرح زیر صورت گرفته است:

حوزه لوله‌های انتقال نفت و گاز، شامل گریدهای API X65 در محیط‌ترش ـ تختال مناسب لوله‌های نفت و گاز با استاندارد NACE؛

لوله‌های انتقال آب دریای عمان به فلات مرکزی و استان خراسان (شامل گریدهای API X65 و St52 در ابعاد مختلف)؛

گرید ویژه مخازن تحت‌فشار و مخازن نگهداری گاز مایع؛

گریدهای مقاوم به خوردگی در صنایع نیروگاهی و کانتینر حمل دریایی؛

گریدهای مقاوم به حرارت بالا؛

گریدهای عملیات حرارت‌پذیر (ck45، SNCM)؛

گریدهای لعاب‌پذیر (EK4) ویژه لوازم‌خانگی و بخاری‌های گازی؛

گریدهای ویژه صنایع قوطی (قلع‌اندود) با استحکام بالا؛

گریدهای صنایع ساختمانی (مثال ورق‌های گالوانیزه عرشه فولادی به‌جای استفاده از تیرچه‌بلوک به‌منظور سبک‌سازی و افزایش سرعت ساخت‌وساز)؛

گریدهای ورق‌های رنگی شامل ورق‌های با براقیت بالا و طرح‌های مختلف موردنیاز لوازم‌خانگی؛

فولادهای پر آلیاژ (ازجمله زنگ‌نزن)؛

ورق‌های الکتریکی (ویژه ژنراتورها و ترانسفورماتورها و موتور کولر)؛

گریدهای مقاوم به خستگی (ویژه قطعات تحت تنش متناوب و مقاوم به ارتعاشات)؛

تسمه‌های بسته‌بندی کلاف‌های فولاد مبارکه و سایر شرکت‌های فولادی.

برای تولید محصولات جدید و توسعه سبد محصولات شرکت چه تدابیری اندیشیده شده است؟

این تدابیر را می‌توان به چند دسته نرم‌افزاری و سخت‌افزاری طبقه‌بندی کرد: در حوزه نرم‌افزاری می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

استفاده از نرم‌افزارهای شبیه‌ساز کامپیوتری ازجمله نرم‌افزارهای HSMM (جهت شبیه‌سازی المان‌های حرارتی فرایند نورد گرم) و نرم‌افزار ThermoCalc (جهت انجام محاسبات ترمودینامیکی)؛

افزایش ارتباطات با پژوهشگاه‌ها و دانشگاه‌های کشور جهت بهره‌گیری از ظرفیت‌های علمی کشور در توسعه محصولات جدید و بهره‌برداری حداکثری از ظرفیت‌های موجود خطوط تولید، مانند همکاری با پژوهشکده فولاد دانشگاه صنعتی اصفهان و حمایت از پایان‌نامه‌های دانشگاهی مرتبط با فولادهای پیشرفته؛

برگزاری دوره‌های آموزشی داخلی و بین‌المللی برای کادر مهندسی مرتبط با طراحی محصولات جدید؛

استفاده از شرکت‌های مشاور بین‌المللی جهت استفاده از تکنولوژی‌های روز دنیا در طراحی محصولات جدید.

در حوزه سخت‌افزاری می‌توان به طراحی و ساخت شبیه‌سازهای آزمایشگاهی فرایندهای تولید ازجمله دستگاه‌های پیچش گرم، فشار گرم، شبیه‌ساز آنیل پیوسته به‌منظور تولید گریدهای جدید در مقیاس پایلوت به‌منظور اطمینان از صحت طراحی قبل از تولید صنعتی اشاره کرد.

ضرورت استفاده از تکنولوژی‌های جدید جهت تنوع‌بخشی به سبد محصولات

وی افزود: با توجه به ضرورت استفاده از تکنولوژی‌های جدید جهت تنوع‌بخشی به سبد محصولات فولاد مبارکه، توسعه‌هایی در خطوط تولید شرکت فولاد مبارکه پیش‌بینی ‌شده است، ازجمله خط‌نورد گرم شماره ۲؛ خط PLTCM؛ خط گالوانیزه خودرویی؛ خط آنیل پیوسته؛ ارتقای خط ورق خودرو چهارمحال جهت تولید کیفیت سطح MC و تولید برخی از گریدهای دوفازی گالوانیزه (با خنک‌کاری سریع یا Rapid Cooling)؛ خط رنگی شماره ۲ باقابلیت تولید لوازم‌خانگی در طرح‌ها و گریدهای مختلف موردنیاز؛ توسعه کمی و کیفی محصولات قلع‌اندود؛ مطالعات در زمینه احداث خطوط تولید ورق زنگ نزن سرد و ورق‌های الکتریکی. در سایر شرکت‌های گروه و حتی شرکت‌های دیگر نیز استفاده حداکثری و نیز ارتقای این شرکت‌ها به‌منظور توسعه سبد محصولات در برنامه تولید محصولات جدید قرار دارد (ازجمله شرکت‌های ورق‌خودرو، غرب آسیا، اکسین و…).

ایشان در پایان گفت: هدف اصلی فولاد مبارکه را تولید گریدهای ویژه باارزش افزوده بالاتر است و افزایش سطح کیفی محصولات، کاهش هزینه‌ها و کاهش ضایعات از دیگر برنامه‌های شرکت به شمار می‌آید؛ اما وقتی تمام موضوعات را در کنار یکدیگر بگذاریم و بررسی کنیم، متوجه می‌شویم که مهم‌ترین نقطه قوت ما که می‌تواند یک چالش هم باشد، سرمایه انسانی است. موفقیت‌های فولاد مبارکه قطعاً مدیون کار و تلاش تمامی همکاران ما در سطوح و بخش‌های مختلف عملیاتی، مدیریتی و رهبری است و قطعاً دانش فنی و سیاست‌گذاری و دانشی که در فولاد مبارکه نهادینه‌شده است، جای دیگری پدیدار نخواهد شد که این موضوع نقطه‌قوت ما محسوب می‌شود. البته آموزش، عوامل انگیزشی، نگهداشت و جذب نیرو نیز از چالش‌هایی است که امسال و سال‌های آینده با آن مواجه خواهیم بود که برای عبور از این چالش نیز برنامه‌ریزی‌های مدونی در دست اقدام است.