حجت‌الله عبدالملکی در نشست خبری امروز در پنجمین نمایشگاه توانمندی‌های صادرات ایران (اکسپو ۲۰۲۳) اظهار کرد: مناطق آزاد و ویژه اقتصادی به عنوان مناطق کمک کننده در جهش اقتصادی کشورها باشند و نمونه آن چین است. در ادبیات اقتصادی انقلاب اسلامی هم مناطق آزاد به رسمیت شناخته شده است در قوانین و سیاست‌های کلی ابلاغی مقام معظم رهبری می توان آن را مشاهده کرد.

وی افزود: ۱۵ منطقه آزاد تجاری و ۳۵ منطقه ویژه اقتصادی داریم و کارکردهای خاص و قابل اعتنایی در طول سالیان گذشته داشتند و حجم قابل ملاحظه‌ای از سرمایه گذاری صورت گرفته و سبب درآمدزایی و اشتغال شده است. البته نقدهایی به آن هم وارد بوده است.

عبدالملکی ادامه داد: در سال ۱۴۰۱ تراز تجاری مناطق آزاد مثبت شد و به مثبت ۷۰۰ میلیون دلار رسید. یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار صادرات بوده و واردات یک میلیارد دلار رسیده است.

جزئیات معرفی ۳۷۰ طرح پنج میلیارد یورویی برای سرمایه گذاری

دبیر شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی با اشاره به تسهیل فرآیند ها و کاهش زمان برای صدور و تمدید مجوز در مناطق آزاد، گفت: ۳۷۰ پروژه سرمایه گذاری را در مناطق آزاد شناسایی کردیم و مطالعات اولیه پروژه ها انجام شده و طرح توجیهی اولیه آن را نیز ارائه کرده اید همچنین در این زمینه مطالعات مربوط به نیازمندی های پروژه از حیث فناوری سرمایه ثابت و در گردش مورد نیاز فناوری و مطالعات مربوط به بازار و بازار رسانی در این طرح ها انجام شده است تا سرمایه گذاران داخلی و خارجی با فراغ بال بیشتری بتوانند به این طرح ها ورود کنند.

عبدالملکی اضافه کرد: از سوی دیگر در راستای ایجاد تسهیلات در حوزه فرآیندی و امور اداری مجوزهای بی نام مربوطه به این ابرها صادر شده است امور اداری مربوط در حوزه زمین، آب، برق و مجوز اولیه نیز ز انجام شده و مشکلی در این زمینه وجود ندارد در حالی که پیش از این سرمایه گذاران برای ع یک طرح و پروژه مدت‌ها به دنبال مجوز و فراهم کردن مقدمات آن بودند و در این راستا با مشکلات بسیاری مواجه می‌شدند.

وی درباره ارزش این پروژه ها گفت: ارزش سرمایه گذاری این ۳۷۰ پروژه ۲۴۰ هزار میلیارد تومان بوده که معادل چهار و نیم تا ۵ میلیارد یورو است. البته طرح های سرمایه گذاری در مناطق آزاد محدود به ۳۷۰ طرح مذکور نیست و مدیران ما مدیران عامل مناطق آزاد موظف شدند تا پایان بهار انجام پروژه‌های دیگر را به این ارقام اضافه کنند و از این به بعد هر سه ماه یکبار این اتفاق می‌افتد و از سوی دیگر نیز سرمایه‌گذاران می‌توانند طرح های مد نظر خودشان را پیشنهاد دهند تا در سریعترین زمان ممکن فرایند های لازم برای صدور مجوز آنها طی شود.

ایجاد مناطق مشترک با کشورهای مختلف/ عراق و سوریه جلوتر از بقیه

عبدالملکی با تاکید بر اینکه مناطق آزاد باید به بهشت سرمایه گذاران تبدیل شود این هدف گذاری در دستور کار قرار گرفته است، افزود: ایجاد مناطق آزاد و متناظر یکی از اهداف توسعه‌ای در دوره جدید است که برای آن دو راهبرد را دنبال می‌کنیم که اول مرد می‌کردند و دوم جهانی کردن این مناطق آزاد و ویژه است. چرا که مناطق آزاد باید حضور قدرتمندانه ای در اقتصاد جهانی داشته باشند که یکی از راهکارهای رسیدن به این هدف ایجاد مناطق مشترک و متناظر این کشورهاست در واقع مناطق مشترک با کشورهایی که مرز مشترک با ایران دارند، در دستور کار قرار گرفته و ایجاد مناطق متناظر را با کشورهایی دنبال می کنیم که مرز مشترکی با ما ندارند.

دبیر شورای‌عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی اظهار کرد: مذاکرات اولیه و کارشناسی برای ایجاد مناطق مشترک و متناظر با تعدادی از کشورها آغاز شده است دست و درباره ایران و عراق و ایران و سوریه حتی مقامات بلندپایه ۲۲ کشور به نتیجه رسیده و اسناد دیپلماتیک به امضاء طرفین رسیده است. در این راستا با عراقی ها سه نقطه را پیشنهاد کردند و رئیس جمهور در سفر اخیرش به سوریه نیز از برخی مناطق پیشنهادی برای ایجاد مناطق مشترک بین ایران و سوریه بازدید کرد که در این بازدید میدانی یکی از نقاط مرز مشترک بین سوریه و عراق و پل ارتباطی ما با دریای مدیترانه بود.

وی با بیان اینکه ایجاد مناطق مشترک بهینه ایران و سوریه و ایران و عراق در مرحله بررسی نکات فنی و حقوقی است، گفت: در حال رایزنی و مذاکره برای ایجاد مناطق مشترک و متناظر با کشورهای ازبکستان عمان و چین هستیم و کشورهای دیگری مانند روسیه نیز در در همین مرحله قرار دارند. البته پیش نویس اولیه ایجاد مناطق مشترک بین ایران و ترکیه آماده شده و در هفته های آتی یعنی در خرداد ماه یا تیرماه تفاهم نامه آن بین مقامات دو کشور امضا خواهد شد.

تحریم‌ها نتوانست اقتصاد ایران را متوقف کند

عبدالملکی با تاکید بر اینکه دولت قرار نیست در ایجاد مناطق مشترک و متناظر سرمایه‌گذاری کند و بخش خصوصی به عنوان مسئول این مناطق باید نقش آفرینی و سرمایه‌گذاری کنند، ادامه داد: در زمینه ۳۷۰ طرحی که امروز رونمایی می‌شود، برخی کشورهای اروپایی حتی هم هستند که می‌خواهند سرمایه‌گذاری کنند، هر چند تعداد آن‌ها زیاد نیست اما باید به این نکته اشاره کرد تحریم‌ها نتوانست اقتصاد ایران را متوقف کند و آمریکایی‌ها علی رغم هیاهوی زیادی که داشتند به این نکته توجه نکردند که ایران به فناوری مدیریت اقتصاد در شرایط تحریم دست یافته است. از سال ۸۹ – ۹۰ که تحریم‌های به اصطلاح هوشمند و فلج کننده آغاز شده صدها میلیارد تومان معادل صدها میلیون دلار سرمایه‌گذاری در کشور و مناطق آزاد اتفاق افتاده است.

دبیر شورای‌عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی اضافه کرد: اساسا در ادبیات اقتصاد تحریم و علم اقتصاد تحریم اینگونه تعریف شده است که تحریم خود به خود و به مرور آثارش کمرنگ و نهایتا بلااثر می‌شود. به همین دلیل است که در شرایط تحریم کنونی نیز سرمایه‌گذاری خارجی در کشور در حال انجام است. البته با تعریف کردن این پروژه‌ها می‌خواهیم با سرعت و شدت بیشتری این اتفاق رخ دهد. به عنوان مثال روسیه یکی از کشورهایی است که به دنبال مناطق مشرتک و متناظر است. همچنین دو نقطه را برای خود در بندر انزلی و چابهار تعریف کرده و علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در این مناطق است.

انزلی و چابهار مدنظر روس‌ها برای ایجاد مناطق مشترک

وی گفت: در این زمینه در صددیم تا کریدور چهارگانه‌ چابهار-انزلی و لوتوس –مسکو را با روسیه ایجاد کنیم تا باعث ایجاد یک خط حمل و نقل کالا شود. در این راستا روس‌ها دو موضوع را مدام پیگیری می‌کنند، یکی تکمیل راه‌آهن رشت-آستارا و دوم تکمیل و اتصال بند کاسپین و انزلی به خطوط ریلی ایران است.